رسوب شناسی و دیاژنز سنگ آهک های بیستون (کرتاسه ی زیرین) واقع در شرق کرمانشاه با تأکید بر فرایند کارستی شدن

سنگ آهک بیستون (تریاس بالایی-کرتاسه بالایی) که به کوه بیستون- پرآو (پرآب) نیز در منطقه معروف است در شمال کرمانشاه واقع شده است. اشکال کارستی متنوعی در سنگ آهک های بیستون مشاهده شد. مطالعات پتروگرافی بر روی بخش کرتاسه زیرین این توالی سنگ آهکی به شناسایی 8 رخساره کربناته شامل بایندستون استروماتولیتی، وکستون- پکستون حاوی جلبک سبز، وکستون- پکستون پلوئیدی، وکستون- پکستون میلیولیدی، وکستون– پکستون حاوی فرامینیفر¬های بی منفذ، گرینستون پلوئیدی، باندستون رودیستی و رودستون– فلوتستون رودیست دار انجامید. فرآیند های دیاژنزی موثر بر توالی مورد مطالعه شامل میکریتی شدن، آشفتگی زیستی، فشردگی (فیزیکی، شیمیایی)، نئومورفیسم، شکستگی و پرشدگی، جانشینی (پیریتی شدن، سیلیسی شدن، دولومیتی شدن و ددولومیتی شدن)، انحلال و هماتیتی شدن است. نتایج مطالعات ژئوشیمی عنصری (ca، mg، sr، na، fe و mn) سنگ آهک بیستون نشان می دهد که ترکیب اولیه سنگ آهک بیستون آراگونیتی بوده و تا حدودی به ترکیب شیمیایی سازند های هم زمان آن در زاگرس از جمله داریان و فهلیان شبیه است. سنگ آهک بیستون تحت تأثیر دیاژنز متئوریک و دفنی در یک سیستم دیاژنزی بسته قرار داشته و تبادل آب- سنگ در نمونه های کل پایین بوده، بنابر این فرآیند انحلال در نمونه های bulk نمی تواند در توسعه کارست موثر باشد ولی این فرآیند می تواند در طول سطوحی که به عنوان معابری برای نفوذ آب های جوی هستند (سطوح ضعف) به طور گسترده در توسعه کارست تأثر گذار باشد. مطالعات هیدروشیمی بیان می کنند شیمی آب های زیرزمینی دشت بیستون در ارتباط با یک سنگ منشأ کربناته (سنگ آهک بیستون) است. محدوده مورد مطالعه بیستون دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است که این فاکتور نیز در توسعه کارست نقش موثری دارد. از عوامل مهم در توسعه کارست در این منطقه می توان به عامل تکتونیک اشاره کرد. سطوح ضعفی که در کارستی شدن این سنگ آهک نقش اصلی را دارند شامل 2 سری شکستگی، لایه بندی اشاره کرد و استیلولیت ها است که نقش بسیار مهمی در تسریع این فرآیند دارند. بر اساس طبقه بندی سیویک کارست توسعه یافته در سنگ آهک بیستون در رده ی هلو کارست قرار می گیرد. از دید هیدروژئولوژیکی در رده ی ژئوسنکلین کارست و بر اساس تقسیم بندی هراک از نوع اوروژنیک و در ارتباط با کوهزاهی است.